نعناع و خواص دارویی آن
نعناع (Peppermint) با نام علمی Mentha Piperita گياهي است علفي و چند ساله که علاوه بر ساقه ی زير زميني که گياه را در خاك مستقر مي سازد، دارای ساقه هوايي نيز هست . از محل گره هاي ساقه که در تماس با زمين است ريشه هایی خارج شده ، که ساقه جديد را درست مي کند. بنابراين اگر شما فقط يك ساقه نعناع در باغچه خود بكاريد بزودی تمام باغچه شما پر از نعناع مي شود.
برگهاي نعناع بيضی شكل ، نوك تيز و دندانه دار مي باشند . گلهاي آن بسته به نوع نعناع ممكن است قرمز، ارغواني يا سفيد باشد. نعناع در مناطق معتدل و آفتاب گير بخوبي رشد مي کند .
نعناع از قديم الايام بعنوان يگ گياه معطر و اشتها آور و براي ناراحتي هاي دستگاه گوارش بكار رفته است. بقراط پدر علم طب از نعناع در نوشته هاي خود ياد کرده است در قرون وسطي از نعناع در معالجه بيماريها و برای التيام زخم ها و درمان درد گزيدگي زنبور و سگ هار استفاده مي شود.
نعناع داراي ماده اي بنام منتول مي باشد که ايجاد احساس خنكي در دهان مي کند . مقدار منتول در نعناع بسته به نوع آن از 35 % تا 55 % تغيير مي کند که البته اگر نعناع دير کنده شود مقدار منتول آن تا حدود 30 درصد پائين مي آيد.
نعناع از نظر طب قديم ايران نسبتا گرم و خشك است و از نظر خواص دارويي از پونه قوی تر است . از نعناع اسانس، روغن و تنتور تهيه مي کنند که مصارف طبي مختلفي دارد.
1- نعناع باد شكن است و گاز معده و روده را از بين مي برد
2- نعناع تقويت کننده معده و بدن است.
3- نعناع ضد تشنج و ضد سرفه است
4- يك فنجان چاي گرم نعناع سينه را آرام مي کند
5- نعناع مسكن، آرام بخش و قاعده آور است
6- استفاده از نعناع درد شكم را برطرف مي کند
7- نعناع درمان سرما خوردگي و آنفوانزا مي باشد
8- نعناع ناراحتي های عصبي را برطرف مي کند.
9- برای تسكين درد دندان نعناع را دردهان گذاشته و بجويد.
10- آشاميدن چاي نعناع و يا عصارع نعناع خونريزي سينه را قطع مي کند
11- کمپرس نعناع درد سينه و پهلو را از بين مي برد.
12- نعناع کرم های روده و معده را مي کشد.
13- براي از بين بردن سكسكه و دل بهم خوردگي و استفراغ نعناع را با انار ترش بخوريد.
14- نعناع ادرار را زياد مي کند.
15- براي رفع قولنح و دردهای روده معده و هضم نشدن غذا چای نعناع بنوشيد.
16- براي از بين بردن گلو درد چای نعناع غرغره کنيد.
17- نعناع معرق است بنابراين تب را پائين مي آورد.
18- در هنگام سرما خوردگي، بيني را با چاي نعناع بشوئيد
19- يكي از فرآورده هاي نعناع اسانس نعناع است که از تقطير برگ و سرشاخه های گلدار نعناع تحت اثر بخار آب تهيه مي شود و داراي 50 % تا 70 % منتول مي باشد . اسانسنعناع آه در آشور انگلستان تهيه مي شود شهرت خاصي دارد . اين اسانس بعنوان تقويت کننده معده بادشكن ، ضد عفوني کننده، رفع دل پيچه بچه ها و اسهال بكار مي رود.
براي استفاده از اسانس نعناع کافي است که مقدار يك تا سه قطره آنرا با يك ليوان آب و يا نوشابه مخلوط کرده و بنوشيد .
20- اسانس نعناع را نبايد به مقدار زياد براي کودکان و نوزادان استفاده کرد زيرا روی حرکات تنفسي و قلب اثر گذاشته و ممكن است که خطرناك باشد.
21- اگر اسانس نعناع به مقدار زياد مصرف شود فشار خون را بالا برده و موجب حالت تهوع ، استفراغ و درد معده را از بين مي برد .
22- براي رفع سردردهای ميگرني مي توان پمادي بصورت زير تهيه کرد و در نقطه اي که درد مي کند ماليد:
اسانس نعناع 3 گرم
روغن زيتون 2 گرم
لانولين 5 گرم
23- براي ضد عفوني کردن بينی محلولي بصورت زير تهيه کرده و به مقدار پنج قطره در هر سوراخ بيني بچكانيد:
اسانس نعناع 1 گرم
روغن بادام شيرين 40 گرم
24- اگر بدن شما خارش دارد مقدار 2 گرم اسانس نعناع را در 50 گرم وازلين ريخته ، خوب با هم مخلوط کرده و در محل خارش بماليد
اگر از بيماري رماتيسم و آرتروز رنج مي بريد از روغن نعناع استفاده کنيد طرز استفاده از آن به اين صورت است که 2 قطره روغن نعناع را با يك قاشق سوپخوري روغن بادام مخلوط کرده و محل هاي دردناك را با آن ماساژ دهيد .
25- براي رفع سردرد از کمپرس نعناع استفاده کنيد بدين ترتيب که 10 قطره روغن نعناع را با يك ليوان آب سرد مخلوط کرده و در يك کاسه بريزيد سپس يك پارچه که به اندازه پيشاني باشد در آن فرو برده آب اضافي آنرا بگيريد و روي پيشاني و شقيقه ها بگذاريد تا سردرد برطرف شود.
26- نعناع بهترين دوست کبد است . کبد را تميز کرده و صفرا را رقيق مي کند و کلسترول خون را پائين مي آورد .براي اين مورد چاي نعناع را قبل از غذا بنوشيد
27 - نعناع با تمام خواصي که گفته شد اگر زياد مصرف شود سيستم گوارشي را تحريك مي کند اگر شما دو تا سه فنجام چاي نعناع در روز بنوشيد بهتر است که بعد از دو هفته چند روزي آنرا قطع کرده و دوباره شروع کنيد.
مضرات خاصي براي آن بيان نشده است .