حج عمره و حج واجب

حج عمره تنها بر اهالی مکه واجب است و برای سایر مسلمانان مستحب موکد می باشد.
حج واجب بر هر مسلمانی که تمکن مالی دارد واجب است.

معنای عمره

عمره، در لغت به معنای زیارت است و در اصطلاح فقه، زیارت خانه خدا با آداب ویژه آن می باشد.
عمره، دو نوع است؛
عمره تمتع: ارتباط با حج آن دارد
عمره مفرده، خود عبادتی مستقل است و به حج ارتباطی ندارد
و در صورت وجود شرایط آن، تنها بر اهل مکه واجب می شود؛ اما بر کسانی که شانزده فرسخ یا بیشتر با مکه فاصله دارند، مستحب مؤکد است؛ مثلا ایران، ترکیه و ... که وظیفه اینان، عمره تمتع است که جزئی از حج تمتع می باشد
عمره مفرده، زمان معینی ندارد و در تمام سال می توان آن را به جای آورد..

تفاوت حج واجب و حج عمره

حج واجب صرفاً در ماه‌های خاصی (شوال، ذی‌قعده، ذی‌حجه) انجام می‌شود، ولی حج عمره منحصر به زمان خاصی نبوده و در تمام ایام سال می‌توان آن را انجام داد.
محل احرام در حج واجب یکى از مواقیت پنجگانه است، ولی میقات حج عمره نزدیک‌ترین محل در خارج از حرم است و می‌توان از یکى از مواقیت پنجگانه مُحرم شد.
در حج واجب تراشیدن سر جایز نیست ولی در حج عمره بین تقصیر و سر تراشیدن اختیار است.
حج واجب طواف نساء ندارد، ولی حج عمره دارای طواف نساء است. (البته حج واجب نیز اعمالی اضافه بر حج عمره دارد.)
زیارت خانه خدا دارای مناسک و اعمال مخصوصی است که معمولاً به دو شیوه انجام می‌شود؛ اول: عمره مفرده (حج عمره)؛ دوم: حج تمتع (حج واجب).

حج عمره (عمره مفرده)

اعمال عمره مفرده به ترتیب زیر است:
احرام (شامل: نیت، پوشیدن لباس احرام، تلبیه)
طواف خانه خدا
نماز طواف
سعی بین صفا و مروه
حلق (تراشیدن سر) یا تقصیر (کوتاه کردن مو یا ناخن برای آقایان)
طواف نساء
نماز طواف نساء.
حج واجب (حج تمتع)
حج تمتع مرکب از دو عمل است؛ الف) عمره تمتع، ب)حج تمتع.

الف) عمره تمتع

عمره تمتع در شکل، همانند عمره مفرده است ولی تفاوتهایی نیز دارند که در ذیل می‌آید.
تفاوت های عمره مفرده و عمره تمتع
عمره تمتع صرفاً در ماه‌های خاصی (شوال، ذی‌قعده، ذی‌حجه) انجام می‌شود، ولی عمره مفرده منحصر به زمان خاصی نبوده و در تمام ایام سال می‌توان آن را انجام داد. اگر چه طبق برخی از روایات عمره رجبیه (عمره در ماه رجب) از فضیلت و اهمیت بیشتری برخوردار است.
در عمره تمتع باید تقصیر کند؛ یعنى مقداری از مو یا ناخن خود بچیند، و سر تراشیدن (تیغ کردن) جایز نیست ولی در عمره مفرده مخیّر است بین سر تراشیدن و تقصیر.
عمره تمتع طواف نساء ندارد ولی عمره مفرده دارای طواف نساء است.
میقات عمره تمتع یکى از مواقیت پنج‌گانه است ولی میقات عمره مفرده «أدنى الحل» (نزدیک ترین محل در خارج از حرم) است و جایز است از یکى از مواقیت پنجگانه مُحرم شود.
حاجی بعد از به جا آوردن عمره تمتع، برای انجام اعمال حج تمتع، به نیت احرام حج دوباره مُحرم می‌شود.

ب) حج تمتع

اعمال حج تمتع به طور مختصر به ترتیب زیر است:
احرام بستن در مکه
وقوف در عرفات
وقوف در مشعر الحرام
سنگ زدن به جمره عقبه در منا
قربانى در منا
تراشیدن سر یا تقصیر کردن در منا
طواف زیارت در مکه
دو رکعت نماز طواف
سعى بین صفا و مروه
طواف نساء
دو رکعت نماز طواف نساء
ماندن در منا، در شب یازدهم و شب دوازدهم و شب سیزدهم (براى بعضى از اشخاص) زدن سنگ به جمرات در روز یازدهم و دوازدهم. همچنین اشخاصى که شب سیزدهم در منى ماندند روز سیزدهم باید رَمْى جمرات کنند.

رمی جَمَره پرتاب کردن سنگ ریزه به سوی جمره در حج است و از آن در باب حج سخن گفته‌اند. رمی جمرات در منا از مهم‌ترین ارکان اعمال ایام تشریق است و در روایات آمده است که ابلیس برای بار اول در جمره عقبه خود را بر حضرت ابراهیم نمایاند و آن حضرت با سنگریزه‌هایی او را از خود دور ساخت و ابلیس دیگر بار در جمره وسطی و اولی راه را بر او بست و ابراهیم بار دیگر او را با پرتاب سنگ گریزان کرد؛ و ابلیس به هنگام فرار به سرعت گریخت؛ و جمره و اجمار به معنای شتاب کردن و گریختن است؛ زیرا که شیطان در این مکان از برابر ابراهیم گریخت و لذا افراد باید در این محل با رمی جمره و انداختن سنگ بر شیطان ظاهر، شیطان درون را نیز سرکوب کنند تا از شیطان پیروی نکند.

حج تمتع بر چه کسی واجب است؟

حج تمتع بر کسی واجب است که از لحاظ مالی امکان ثبت نام و رفتن و انجام مناسک حج را داشته باشد و در برگشت هم در تهیه مخارج عیال خود به زحمت نیفتد. پس اگر کسی این شرایط را داشته باشد حج بر او واجب می گردد و بایستی حج تمتع را به جا آورد.