چگونه یک تدریس حرفه ای داشته باشیم؟

 چگونه یک تدریس حرفه ای داشته باشیم؟

قبل از اینکه وارد کلاس شوید به چند سوال پاسخ دهید:

1-  چه چیزی ؟ (what)

منظوراین است که معلم از خود بپرسد چه چیز ی را در این جلسه تدریس خواهد نمود؟ موضوع درس چیست ؟ آیا نسبت به محتوای درس از تسلط کافی برخوردار می باشد؟ به زبان ساده،  آیا سواد  کافی برای تدریس درس  جدید را دارد؟

اگر جواب مثبت بود، باید به سراغ سوال های بعدی برود. در غیر این صورت،  نیاز به مطالعه در حد تسلط کامل به در س مورد نظر، ضروری می نماید.

2-   چرا؟ (why):

 اهداف درس کدامند ؟ چرا دانش آموزان باید این درس را یاد بگیرند ؟ دانش آموزان پس از یادگیری درس جدید، چگونه می توانند از یادگیری خود در محیط زندگی خود استفاده کنند؟ 

در این سوال،  ابتدا معلم  اهداف درس را برای خود کاملا" روشن می سازد.اما مهمتر از آن باید به این سوال پاسخ دهد که هدف از یادگیری این درس چیست، آیا برای آنها پاسخ های مناسبی را آماده دارد تا با استفاده از آن  ضمن بیان اهداف درس ، آنها را با مسائل زندگی دانش آموزان درگیر ساخته و میزان علاقه و یادگیری دانش آموزان را افزایش دهد.

  به عنوان مثال از این عبارت استفاده نماید که؛  اگر این درس را خوب یاد بگیرید می توانید درزندگی خود از آن استفاده نموده وبرخی از مشکلات  احتمالی خود را حل کنید.

3-  به چه کسی؟ (whom) :

یعنی آن که مخاطب من کیست ؟ آیا مخاطب من دانش آموزان دوره ابتدایی هستند ، یا دانش آموزان دوره متوسطه وغیره. همان طوریکه مشخص است؛ نحوه تدریس برای هر کدام از دانش آموزان دوره های تحصیلی مختلف ، متفاوت خواهد بود. به عنوان مثال  معلم نمی تواند مطالبی که برای دانش آموزان دوره ابتدایی مفید است ، برای دانش آموزان دوره متوسطه نیز استفاده نماید و یا بالعکس.  پس مخاطب شناسی و استفاده ازعبارات و مثال های مربوط به همان سن و سال، از اهمیت ویژه ای برخوردار است . 

4-  چگونه؟ ( How ):

 شاید مهمترین سوالی که یک معلم حرفه ای ،  قبل از ورود به کلاس از خود بپرسد، همین سوال  باشد .

منظور ازاین سوال، انتخاب روش و یا روشهای تدریس برای  شروع ، ادامه و اتمام یک جلسه از تدریس موفق می باشد. در این جا معلم باید از خود بپرسد با چه شیوه ای تدریس خود را آغاز نمایم که برای دانش آموزان دلچسب باشد؟ چگونه تدریس خود را ادامه دهم تا بتوانم،  دانش آموزان را تا پایان کلاس با موضوع درس، درگیر سازم؟ و در نهایت اینکه با استفاده از چه فنونی تدریس خود را به پایان برسانم تا دانش آموزان همواره منتظر جلسه بعدی بمانند؟

به همین جهت، معلم باید قبل از تدریس،  تفکر نماید که با چه روشهایی می تواند تدریس خود را با موفقیت به پایان برساند. به طور مثال، آیا برای این جلسه، روش تدریس توضیحی کاربرد دارد یا باید از روش تدریس آزمایشی استفاده نمود، ویا  اینکه تلفیقی از چندین روش باشد؟ اگر به سوالات فوق جواب قانع کننده ای پیدا نمود،  مسلما" نتیجه آن، یک تدریس اثربخش خواهد بود.

5-   چه وقت ؟ ( when ):

 منظور از چه وقت به هیچ وجه ، زمان تخصیص داده شده به تدریس نیست که، اغلب افراد به غلط تصور می کنند. چون همه معلمان می دانند که زمان تدریسشان چند دقیقه و یا چند ساعت است.  بلکه  منظور این است که معلم،  قبل از آنکه به کلاس وارد شود تفکر نماید که چه مطلبی را در چه زمانی از وقت کلاس  به دانش آموزان عرضه بدارد، تا نهایت اثر خود را برروی دانش آموز بر جای بگذارد. این نکته بسیار مهمی است که متاسفانه اغلب معلمان از آن غفلت می کنند.

 ما در شروع تدریس مجبوریم ،  مقدمه چینی هایی داشته باشیم که این مقدمه چینی به هیچ وجه نمی تواند درساعات آخر تدریس،  قابل استفاده باشد.  ویا ممکن است برای تبیین مطلب از مثال هایی در اواسط کلاس استفاده کنیم که برای اوایل کلاس کاربرد نداشته باشد. لذا تفکر معلم روی این مطلب که چه چیزی را چه موقع از کلاس بیان نماید کاری است بس مهم  که سبب بالا رفتن کیفیت تدریس معلم شده و اورا به یک معلم حرفه ای تبدیل خواهد کرد.

 6-   با چه ابزاری؟ ( which)

آیا برای تدریس بهتردرس، وسایلی هم لازم است؟ آیا وجود آنها می تواند مطلب درسی را برای دانش آموزان عینیت بخشیده و یادگیری را معنادار سازد؟ آیا با طرز کار آنها آشنا هستم؟ و ...

 برای تدریس برخی از دروس استفاده از ابزار امری است گریز ناپذیر. پس ضروری است معلم قبل از آنکه وارد کلاس شود در مورد آنها نیز تفکر نماید که چگونه و در چه زمانی از تدریس، از وسایل استفاه نمایم که بهترین نتیجه را در پی داشته باشد؟ اما نکته ای که در اینجا لازم به یاد آوری است، استفاده غیر ضرورا ز وسایل و رسانه هایی است که نه تنها به کمک معلم نمی آید بلکه موجب حواس پرتی دانش آموزان شده ونیز مختل شدن تدریس معلم را به همراه خواهد داشت . پس این معلم است که باید قبل از ورود به کلاس ، بیاندیشد که از چه وسایل و ابزار هایی استفاده نماید تا ضمن این که تدریس را برای دانش آموزان معنادار می سازد، موجب تسهیل یادگیری دانش آموزان را هم فراهم آورد.

7-  چگونه ارزشیابی نمایم؟ (  How to evaluate):

آیا تدریس من موفقیت آمیز بود؟ آیا توانستم دانش آموزان را به اهداف یادگیری درس نزدیک سازم؟ آیا کلاس جذابی داشتم؟ و ...

معلم باید قبل از ورود به کلاس، در مورد به کار گیری انواع شیوه های ارزشیابی نیزتفکرنماید، که چگونه از نتیجه ی تلاشهای  خود و شاگردانش آگاه شود و در صورت عدم حصول به اهداف درس، چه تصمیماتی راجهت رفع آنها  اتخاذ نماید.

نتیجه گیری :

با کمی دقت در مطالب فوق متوجه می شویم که، تفکر در مورد نحوه اجرای تدریس یک کار اساسی برای حرفه معلمی محسوب می شود و معلم حرفه ای ، معلمی است که آگاهانه در مورد فرایند تدریس خود، از ابتدا تا انتها تصمیم گیری می کند. به عبارت دیگر، نقشه تدریس را طراحی می کند، یک طرح درس آماده می کند.  با این تفاوت که این طرح درس دیگر کلیشه ای ، تکراری و یک کار طاقت فرسا برای معلم محسوب نمی شود. پس طرح درس عبارت است از :

(( پیش بینی آگاهانه فرایند تدریس از ابتدا تا انتها وتفکر قبل از تدریس، اساس کار یک معلم حرفه ای است)).